Site veya apartman otoparkına şarj ünitesi kurdurmak isteyen elektrikli araç sahiplerinin kat maliklerinin onayını alması gerekir.
İzin almadan ve kanuna aykırı olarak şarj istasyonu kurulması halinde diğer kat maliklerinin kurulumu yapan kişiyi dava etme hakkı bulunur.
Kat Mülkiyeti Kanunu’na göre apartman veya sitelerde yapılacak değişiklik, yenilik veya tadilat gibi işlemler için iki farklı durum bulunur:
1- Kat maliki, kendi kullanımı için ve kendi adına şarj ünitesi kurulumu yapmak isterse kat maliklerinin beşte dördünün yazılı iznini alması gerekir. Yeni düzenleme ile bu sorunun önü açıldı.
2- Yönetim, tüm kat maliklerinin yararlanabilmesi için bir şarj istasyonu kuruyorsa bu durumda kat maliklerinin sayı ve arsa payı çoğunluğu ile karar alınır.
Bunlara ek olarak kiracıların elektrikli araç şarj istasyonu kurulumu için kanundan doğan hakkı bulunmaz. Yalnızca kat maliklerinin karar ve izin yetkisi bulunur.
Bu durumda kiracı, şarj istasyonu kurulumu için ev sahibi ile iletişime geçmelidir.
Site otoparklarına elektrikli şarj ünitesi kurulumu yapmak için ilk olarak elektrik altyapısına ve yeterli güç kapasitesine sahip olup olmadığına bakılmalıdır. Şarj ünitesi kurulacak otoparkın elektrik tesisatı kontrol edilmeli ve mevcut elektrik akımları şarj istasyonunu destekleyecek seviyeye getirilmelidir. Şarj ünitesinin montajı için mutlaka yetkili firma ile iletişime geçilmeli ve tüm güvenlik standartlarına uygun olarak kurulum gerçekleştirilmelidir.
Site veya apartman otoparklarına şarj istasyonu kurmanın maliyeti, şarj istasyonunun teknolojisi, teknik gereklilikler ve elektrik altyapısının durumu gibi birçok faktöre göre değişiklik gösterir.
Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi site otoparklarına şarj ünitesi kurulabilmesi için iki durum söz konusudur.
1- Şarj ünitesi tüm site sakinlerinin kullanımı için kuruluyorsa, yapım ve gider masrafları tüm kat maliklerini ilgilendirir.
2- Kat Mülkiyeti Kanunu gereği, yapılacak olan tadilat veya yenilik tüm kat maliklerini ilgilendirmiyor ve lüks nitelik taşıyorsa, yapım ve gider masraflarına tüm malikler katılmak zorunda değildir.
Örneğin; 50 bloklu bir sitede yalnızca 15 blok elektrikli araç kullanıyorsa, şarj istasyonu kurulum maliyetlerini de 15 bloktaki malikler üstlenmek zorundadadır.
Elektrikli Mikromobilite Sistemlerinde lityum iyon batarya kullanılmaktadır. Bu bataryalar diğer batarya çeşitlerinde olduğu gibi zamanla kapasite kayıpları yaşatmaktadır. Dolayısıyla zamana bağlı olarak scooter modelinizin menzili kısalır ve bataryanız yavaş yavaş ömrünü tamamlıyor demektir.
Lityum iyon bataryaların ömrü kullanıcıya bağlı olarak 2-5 sene civarında değişmektedir. Kötü kullanılmış bataryalar ise ortalama 1 seneden sonra sorun yaratmaya başlayacaktır. Lityum iyon bataryaların ömürleri cycle olarak ifade edilmektedir. 1 cycle, bataryanın bir kere şarj, ardından bir kere deşarj edilmesi anlamına gelmektedir. Ortalama olar lityum iyon bataryalar 500 cycle ömrüne sahiptir.
Elektrikli scooter bataryalarının ömürleri kullanıcının dikkatli kullanılmasına bağlı olarak daha uzun ömürlü olabilir. Aynı şekilde kullanıcının özensiz kullanması durumunda bu süre daha da kısa olabilir. Örneğin; doğru şekilde depolanmamış, sıvı/nem/rutubete maruz kalmış, şarj deşarj seviyeleri kontrol edilmemiş bir bataryanın ömrü çok daha kısa olacaktır
Ortalama olarak lityum iyon pillerin 1-2 sene ömrü olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Sağlıklı bir şekilde kullanılması durumunda bir lityum iyon batarya 500 kere şarj – deşarj döngüsüne (cycle) kadar performanslı bir şekilde çalışmasını sürdürebilir.
Önemli olan konulardan bir tanesi pilin doğru bir şekilde kullanılması ve depolanmasıdır. Bazı kullanıcıların bataryayı boş bir şekilde veya soğuk alanlarda depolaması durumunda bataryalarda kısa süre içerisinde bozulma meydana gelebilir.
Lityum iyon bataryaların hücrelerden oluştuğundan bahsetmiştik. Bu hücreler genellikle 18650 veya 21700 olarak tercih edilmektedir. Bunun haricinde farklı tiplerde hücreler bulanabilir. Örneğin; bazı elektrikli bisiklet modellerinde kese tipi (pouch cell) hücreler kullanılmaktadır.
18650, 21700 gibi ibareler aslında hücrenin boyutunu ifade etmektedir. Buradaki 18 (18650) hücrenin çapını yani 18mm çapta olduğunu, 65 (18650) hücrenin boyunu (yüksekliğini) yani 65mm boyu olduğunu ifade etmektedir. Bazı kaynaklara göre sondaki 0 (18650) ibaresinin hücrenin silindirik tipte olduğunu bildirdiği belirtilmektedir.
Bu hücreler genel anlamda hafif, küçük hacimli ve nispeten ekonomik olarak nitelendirilebilir. Ayrıca hafif olmalarına rağmen performans anlamında güçlü ve kapasiteleri yüksektir. Dolayısıyla elektrikli bisikletler için en iyi seçenek olarak değerlendirmek yanlış olmayacaktır.
Elektrikli bisiklet batarya tamiri işlemi bataryanın ömrünü tamamladıktan sonra yapılmaktadır. Dolayısıyla bataryanıza ne kadar iyi bakarsanız batarya tamiri işlemi o kadar gecikecek ve bataryanız o kadar sağlıklı olacaktır. Elektrikli bisiklet bataryasının ömrü kullanıcıya bağlı olarak belirlenmektedir. Dikkat edilmeden kullanılmış bir batarya 1 sene sonra ömrünü tamamlayabilir ancak aşağıdaki belirttiğimiz unsurlara dikkat ederek kullanılan bataryalar 1.5 sene ile 5 sene arasında verimli bir şekilde kullanılabilir.
Lityum iyon bataryalar kesinlikle boş bir şekilde bekletilmemelidir. Her kullanım sonrasında şarja takmak bataryanın boş kalmasını engelleyecek ve buna bağlı olarak ömrünü uzatacaktır. Eğer mümkünse bataryayı hiçbir zaman %40 seviyesinin altına düşürmemek gerekir. Bu seviyenin altına inmeden şarja takmak bataryanızın ömrünü ciddi oranda uzatacaktır. Ayrıca kesinlikle %20 seviyesinin altına düşülmemelidir.
Elektrikli bisiklet bataryaları genellikle kış aylarında aktif olarak kullanılmaz. Bu süre içerisinde kullanılmayan bataryalar doğru bir şekilde depolanmazsa uzun vadede kapasite kayıpları kaçınılmaz olacaktır. Uzun süre kullanılmayacak olan bataryalar oda sıcaklığında %30 – %40 doluluk oranıyla saklanmalı. Mümkünse en azından ayda bir kere kullanılmalıdır. Ayrıca batarya nem, rutubet ve sıvıya karşı korunmalı, aşırı sıcak ve soğuğa maruz kalmamalıdır.
Lityum iyon bataryalar aşırı deşarj olmayı sevmediği gibi aşırı şarj durumuna karşı da hassastır. Üzerindeki BMS devresi aşırı gerilimleri engellemek için kullanılmaktadır. Aksi halde patlama/yanma gibi durumlar oluşabilir. Günlük kullanımda ise bataryanız kullanımınıza bağlı olarak %80 – %90 seviyesine geldiğinde şarjdan çıkartmanız bataryanızın ömrünü uzatacaktır.
Her ne kadar bazı lityum iyon hücreler hızlı şarj için elverişli olsa da hızlı şarj edilen bataryalar ilerleyen dönemde sorun çıkartabilir. İdeal şarj için ortalama 5-6 saatlik şarj süresi tercih edilmelidir. Bunun için bataryanızın kapasitesinin %20’si ile şarj etmek en doğru değer olacaktır. Örneğin; 36V 10Ah bir bataryanız varsa 10Ah*0.2 = 2A (10Ah kapasitenin %20’si)çıkışı olan bir şarj aleti kullanmak gerekmektedir. Şarj süresinin hızlı olmasını isteyen kullanıcılar ise 2 saatten kısa sürede şarj eden şarj aletlerinden kaçınmalıdır.